Nowe zasady podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników i wymiaru składek

Z dniem 1 października 2009 r. wchodzą w życie przepisy ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2009 r. Nr 79 poz. 667).

Nowelizacja ustawy wprowadza następujące zmiany:

1. Ubezpieczenie społeczne rolników  będzie przysługiwało jedynie w okresie, w którym  zostały spełnione warunki do objęcia tym ubezpieczeniem, a ustanie od dnia następującego po dniu, w którym ustaną okoliczności uzasadniające podleganie temu ubezpieczeniu. (Obecnie  obowiązuje kwartalny okres ubezpieczenia.)

2. Składki będą miały wymiar miesięczny. W przypadku, gdy okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników będzie krótszy niż miesiąc, składki zostaną obliczone proporcjonalnie do liczby dni podlegania ubezpieczeniu. Oznacza to, że składka na ubezpieczenie będzie wymierzana jedynie za faktyczny okres podlegania ubezpieczeniu.

3. Miesięczna składka na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie za każdą osobę (w tym także za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą) podlegającą temu ubezpieczeniu w pełnym zakresie   będzie miała  równą wysokość (odpowiadającą jej pojedynczemu wymiarowi).

4. Składka miesięczna za każdego ubezpieczonego, podlegającego ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu wynosić będzie 10% emerytury podstawowej (aktualnie składka na to ubezpieczenie  jest opłacana w wymiarze kwartalnym, odpowiadającym kwocie 30% emerytury podstawowej).

5. Rolnik prowadzący dodatkowo pozarolniczą działalność gospodarczą będzie  zobowiązany  do opłacania miesięcznej składki emerytalno-rentowej w jej podwójnym wymiarze.  Natomiast na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie składka za te osoby opłacana będzie w pojedyńczej wysokości, tak samo jak za pozostałych ubezpieczonych, którzy  pozarolniczej działalności gospodarczej nie prowadzą.

Dla części osób ubezpieczonych w Kasie nowelizacja ustawy wprowadza zróżnicowany wymiar  składki emerytalno-rentowej. A zatem:

6. Rolnik, którego gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 50 ha przeliczeniowych, będzie zobowiązany opłacać podstawową składkę w wysokości 10% emerytury podstawowej oraz dodatkowo składkę emerytalno-rentową za każdego  podlegającego  w jego gospodarstwie rolnika i jego małżonka, w wysokości:

• 12% emerytury podstawowej – w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 50 ha przeliczeniowych do 100 ha przeliczeniowych,
• 24% emerytury podstawowej – w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 100 ha przeliczeniowych do 150 ha przeliczeniowych,
• 36% emerytury podstawowej – w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 150 ha przeliczeniowych do 300 ha przeliczeniowych,
• 48% emerytury podstawowej – w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 300 ha przeliczeniowych.

7. Ubezpieczenie na wniosek będzie następowało od dnia wskazanego we wniosku o objęcie ubezpieczeniem, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony, a ustanie od dnia wskazanego w oświadczeniu złożonego przez  ubezpieczonego, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym oświadczenie zostało złożone w Kasie albo od pierwszego dnia okresu, za który składka nie została opłacona.

8. Ubezpieczenie osób prowadzących dodatkowo pozarolniczą działalność gospodarczą lub współpracujących przy jej prowadzeniu, które:

• nie zachowają ustawowego terminu na złożenie oświadczenia o rozpoczęciu prowadzenia tej działalności lub współpracy przy jej prowadzeniu – ustaje od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności lub współpracy,
• nie zachowają ustawowego terminu na złożenie zaświadczenia o wysokości podatku należnego od przychodów z tej działalności za poprzedni rok podatkowy – ustaje z dniem, do którego ubezpieczony był zobowiązany złożyć przedmiotowe zaświadczenie.

Nowelizacja ustawy nie zmienia dotychczasowych  terminów opłacania składek. Składka za każdy miesiąc w danym kwartale będzie do zapłaty w nieprzekraczalnym terminie do końca pierwszego miesiąca kwartału.

Wyjątek stanowi przesunięty zgodnie z zapisem ustawy zmieniającej termin płatności składek należnych za miesiące: październik, listopad i grudzień 2009r., który przypada 31 grudnia 2009r. Przed upływem tego terminu tj. zgodnie z przepisami ustawy zmieniającej - do dnia 30 listopada 2009r. Kasa poprzez swoje jednostki terenowe:

• doręczy rolnikom obowiązanym do opłacenia składek informację o wysokości miesięcznych składek należnych do zapłaty w czwartym kwartale 2009 r.
• wyda rolnikom posiadającym gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 50 ha przeliczeniowych decyzje stwierdzające obowiązek opłacania i ustalające wymiar dodatkowej składki miesięcznej na ubezpieczenie emerytalno-rentowe.

W sytuacji, gdy po wejściu w życie nowych przepisów rolnik opłaci składki na ubezpieczenie społeczne rolników za cały kwartał, a następnie w trakcie kwartału przestanie podlegać temu ubezpieczeniu, powstała nadpłata zostanie rozliczona zgodnie z przepisami art. 41b ust. 10-15 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Oznacza to, że nadpłacone lub nienależnie opłacone składki zostaną z urzędu zaliczone na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku - na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik złoży wniosek o ich zwrot. Zwrotowi podlegają nadpłacone lub nienależnie opłacone składki, jeżeli są one wyższe od kwoty stanowiącej równowartość sumy kosztów powiadomienia płatnika o nadpłacie listem poleconym oraz kosztów jej zwrotu. Wówczas Kasa zawiadamia płatnika o kwocie nadpłaconych lub nienależnie opłaconych składek podlegających zwrotowi, a płatnik może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, złożyć wniosek o zwrot nadpłaconych lub nienależnie opłaconych składek.

W razie braku przyszłych należności z tytułu składek, nadpłacone lub nienależnie opłacone składki zostaną płatnikowi składek zwrócone z urzędu. Prawo do zwrotu składek przedawnia się po upływie 10 lat od terminu ich wymagalności i wówczas składki nie podlegają zwrotowi.